رشد فرهنگ جامعه از یک سو و افزایش آگاهی استفاده‌کنندگان از تنوع تولیدات شوینده از سوی دیگر، باعث بالا رفتن میزان مصرف محصولات شوینده در پنج دهه اخیر شده است.

به گزارش صدای بانک از پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، امروزه اهمیت نظافت و پاکیزگی در میان مردم جهان باعث شده است که شوینده‌ها و پاک‌کننده‌ها اهمیتی هم‌عرض با زندگی و حیات انسان‌ها پیدا کنند. در دنیای مدرن که بهداشت و سلامتی یکی از فاکتورهای نشان‌دهنده توسعه‌یافتگی برای جوامع به‌حساب می‌آید، مواد شوینده و پاک‌کننده از اهمیتی دوچندان برخوردارند و نقش این مواد در زندگی مردم و بالا بردن سطح زندگی، رفاه و سلامتی بیش از پیش آشکار شده است. به همین دلیل، صنعت شوینده در دسته صنایع بزرگی طبقه‎بندی می‌شود که رشد آن نمایانگر پیشرفت آن جامعه است.
نگاهی به وضعیت بازار جهانی
تقریباً بیش از ۷۰ درصد مردم جهان از مواد شوینده مایع و پودری برای شست‌وشو و نظافت استفاده می‌کنند. اهمیت دادن به نظافت و پاکیزگی در میان مردم جهان باعث شده است روزانه حجم انبوهی از تقاضا برای انواع شوینده به‌وجود آید و متناسب با آن نیز سیل گسترده‌ای از این محصولات با ترکیبات قوی‌تر و در رنگ‌های مختلف و اسانس‌های جدید به بازارهای جهانی سرازیر شود.
در این میان، مواد شوینده تنها محصولاتی هستند که میزان تقاضا برای آن‌ها در همه نقاط جهان به‌صورت یکسان است. ایران با داشتن ۹۵ درصد متقاضی همراه با مصر و قطر در یک رده قرار دارد و می‌توان گفت بیش از ۸۰ میلیون ایرانی متقاضی مصرف مواد شوینده هستند.
از طرف دیگر، وجود بازار جهانی برای این محصولات نشان می‌دهد که ۱۰۰ درصد مردم در سنگاپور، اندونزی و آرژانتین استفاده از این محصولات را در سبد روزانه خود قرار داده‌اند و رتبه اول را در استفاده از آن‌ها دارند. همچنین هلند، کرواسی، چین، ژاپن، مالزی، اسلواکی، آمریکا و تایلند هر کدام با ۹۹ درصد متقاضی، حائز رتبه دوم در استفاده از این مواد چه به‌صورت پودری و چه مایع هستند.

در شکل ۱، نرخ رشد مناطق تا سال ۲۰۲۵ میلادی پیش‌بینی شده است که قسمت‌های سبزرنگ بیشترین رشد، زردرنگ رشد متوسط و قرمزرنگ کمترین رشد را خواهند داشت.

همچنین، مبلغ کل صادرات در دنیا برابر با ۳۱ میلیارد دلار است که پیش‌بینی می‌شود این مبلغ تا سال ۲۰۲۵ میلادی رشدی ۵ درصدی داشته باشد. مبلغ واردات نیز برابر با ۳۱ میلیارد دلار است که پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۵ میلادی به ۳۳ میلیارد دلار برسد.

وضعیت صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی در کشور
تولید مواد شوینده در کشور ایران قدمت طولانی دارد و به دهه ۱۳۳۰ هجری شمسی بازمی‌گردد. در حدود سال‌های ۱۳۳۲ تا ۱۳۳۴ با ورود پودرهای شوینده به شهرهای بزرگ، کاربرد این مواد به‌شکل امروزی متداول شد. رشد فرهنگ جامعه از یک سو و افزایش آگاهی استفاده‌کنندگان از تنوع تولیدات شوینده از سوی دیگر، باعث بالا رفتن میزان مصرف محصولات شوینده در پنج دهه اخیر شده است.
این افزایش مصرف، افزایش تولید و ارتقای سطح کیفی محصولات شوینده را نیز در پی داشته است.
به‌طور متوسط، صادرات سالانه ایران در مواد شوینده و صنایع وابسته در حدود ۱۸۰ تا ۲۲۰ میلیون دلار است.
گفتنی است، علیرغم غنی بودن کشور از منابع نفت و گاز، بعضاً شرکت‌ها در تأمین مواد اولیه با مشکل مواجه می‌شوند. در این صنعت بیش از بیست نوع ماده اصلی وجود دارد که در بین آن‌ها می‌توان به پلی اتیلن، آلکیل بنزن خطی، پلی اتیلن ترفتالات، الکل چرب اتوکسیله، پلی پروپیلن، آیروپین، سدیم تری فسفات، سدیم سولفات، سدیم سیلیکات، سدیم، تگزوسیل، اسانس‌ها، آنزیم‌ها و انواع رنگ‌ها اشاره‌ کرد.
اکثر این مواد از شرکت‌های پتروشیمی تأمین می‌شوند سپس به مواد اولیه موردنیاز محصولات شوینده تبدیل و در این مرحله بخشی از آن به کشورهایی از جمله عراق، افغانستان و ارمنستان صادر می‌شود. همچنین، در این بین، حدود ۴۰-۳۰ درصد از مواد اولیه موردنیاز برای تولید محصولات به کشور وارد می‌شود. سپس، این مواد اولیه به محصولات نهایی تبدیل و به بخش توزیع فرستاده می‌شوند.

وضعیت بازار صنعت شوینده در جهان:
- رشد تولید محصولات شوینده بین سالهای ۲۰۲۲ الی ۲۰۲۷ بیش از ۴درصد پیش بینی می‌شود
- بیشترین رشد مصرف در آسیا اقیانوسیه بویژه در هند و چین است
- ارزش بازار صنعت شوینده در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۱۴۱ میلیارد دلار بوده است
- افزایش نگرانی‌های افراد از گسترش ویروس و باکتری سبب افزایش مصرف مواد شوینده شد، به گونه‌ای که میزان هزینه‌های مواد آرایشی و بهداشتی در آمریکا از ۴۵۷ دلار به ۵۳۷ دلار در سال ۲۰۲۰ برسد.
بزرگترین تولید کنندگان جهان 


بزرگترین مصرف کنندگان
بزرگترین مصرف کنندگان مواد شوینده به ترتیب چین (۲۰میلیون تن) معادل ۲۲ درصد مصرف جهان، آمریکا (۱۰ میلیون تن) و هند (۷.۶)میلیون تن معادل( ۸.۲ )مصرف جهانی را دارا هستند.
بزرگترین بازارمصرف مواد شوینده در جهان از منظر ارزش به ترتیب آمریکا (۲۳.۵ میلیارد دلار)، چین (۲۰.۴ میلیارد دلار) و هند (۱۰.۳ میلیارد دلار) است که در مجموع ۴۲درصد بازار جهان را در اختیار دارند.
رشد مصرف سالانه مواد شوینده بین سال‌های ۲۰۱۲-۲۰۱۹ در چین بالغ بر ۲.۳درصد، آمریکا ۱.۷درصد و هند ۲درصد در سال است.
کشورهایی از جمله برزیل، ژاپن، اندونزی، مکزیک، نیجریه، ایران، ترکیه، روسیه، اسپانیا و ویتنام در رتبه‌های بعدی قرار دارند که در مجموع سهم ۲۵درصدی از این بازار در اختیار دارند.
کشورهای ترکیه، اسپانیا و آمریکا با سرانه مصرف به ترتیب ۳۷ ،۳۴ و ۳۰ کیلو گرم به ازای هر نفر، بیشترین مصرف کنندگان مواد شوینده و پاکننده در سال ۲۰۲۰ هستند.
ارزش بازار صنعت شوینده و پیش بینی تا سال ۲۰۲۶

پیش بینی می‌شود ارزش بازار صنعت شوینده در سال ۲۰۲۶ به مبلغ ۱۸۱ میلیارد دلار برسد.
بزرگترین وارد کنندگان از منظر مقدار واردات
آلمان، آمریکا و چین به ترتیب با ۸.۲ ، ۱.۲ و ۹.۱ میلیارد دلار بزرگترین واردکنندگان از منظر ارزش هستند در حالی‌که چین بیشترین درصد رشد واردات را در میان ۳ کشور دارا است.
در سال ۲۰۲۰ ارزش واردات هر تن مواد شوینده بالغ بر ۱۵۸۷دلار در هر تن بوده و در بازه زمانی سال‌های ۲۰۱۵ الی ۲۰۲۰ بیشترین نسبت قیمت به تناژ در سال ۲۰۱۴ و مبلغ ۱۷۱۷ دلار به ازای هر تن است.
در این اثنا بیشترین ارزش واردات به ازای هر تن مربوط به آمریکا به ۲۱۵۰ دلار در حالی‌که عراق با ۹۲۹ دلار کمترین ارزش واردات به ازی هر تن را دارا بوده است.

وضعیت صادرات جهان در ۲۰۲۲
مبلغ صادارت در کل دنیا ۳۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۲ بوده است که پیش بینی می شود این رقم تا سال ۲۰۲۵ به میزان ۵درصد افزایش یابد.

اتحادیه اروپا بیشترین میزان صادرات مواد شوینده و آرایشی و بهداشتی را دارد
صنعت شوینده، بهداشتی و آرایشی در ایران
ظرفیت تولید مواد شوینده با حدود ۲۲۰ تولید کننده برابر با ۴ میلیون تن
میزان تولید حدود ۱.۵ میلیون تن که بیشتر از میزان مصرف داخل است.
حدود ۸۵ درصد از محصوالت در داخل کشور به فروش می‌رسد
عمده مواد میانی وارداتی است (حدود ۳۰ الی ۴۰ درصد)
ایران، هند و ترکیه قطب های تولید مواد شوینده و بهداشتی در منطقه هستند.
ایران به لحاظ توان صادرات بعد از ترکیه رتبه دوم را در منطقه دارد.
پیش بینی ظرفیت صادرات ۱.۵ میلیارد دلاری
وجود یک بازار ۸۵ میلیون نفری در داخل و بازار ۲۷۰ میلیون نفری کشورهای همسایه
سهم ایران در بازار جهانی حدود۵۴ صدم درصد است
زنجیره تولید و چرخش نهاده‌ها در تولید شوینده‌ها

صادرات مواد شوینده و آرایشی بهداشتی

فرصت‌ها و تهدیدها
وجود بازار ۸۵ میلیونی داخلی، روند رو به رشد مصرف و تقاضای ۹۰درصدی جامعه، قدمت، فناوری و تجهیزات، مواد اولیه در دسترس و هزینه های تولید از جمله فرصت های این صنعت ومسائلی چون تحریم‌های بین المللی، وارادات ۳۰-۴۰ درصدی مواد و اولیه، نوسانات نرخ ارز، تعداد بالای تولید کنندگان و فروش با تخفیفات جهت تصاحب بازار داخلی، کاهش قدرت خرید خانوارهای ایرانی در سال‌های اخیر، تقسیم سود بالاو هزینه تبلیغات از تهدیدهای این صنعت به شمار می رود.
قیمت‌گذاری توسط انجمن صنایع شوینده، بهداشتی و آرایشی ایران صورت می‌گیرد اما تعدادی از محصولات که در سید خانوارها ضروری است نیاز به تایید سازمان حمایت از تولید کنندگان و مصرف کنندگان است.

تقسیم بندی اصلی محصولات این صنعت عبارتند از:
انواع پودرهای شوینده
شیشه پاک کن
انواع مایعات شوینده
ضدعفونی کننده و خوشبوکننده
شامپو،خمیر دندان، انواع مواد )جامد یا مایع( شوینده و تقویت کننده
انواع لوازم آرایشی
انواع محصولات سلولزی
وضعیت صنعت شوینده در بازار سرمایه
(رتبه بندی صنایع از حیت ارزش بازار- میلیارد ریال)

ارزش بازار صنعت شوینده و پاک کننده، معادل ۳درصد ارزش بازار صنعت پتروشیمی حاضر در بورس است.

روند فروش مقایسه ای شرکتهای بورسی و فرابورسی


تغییرات سهم بازار فروش شرکت‌ها (ریالی)

*اجزای بهای تمام شده


امیر طایفه ابراهیمی- کارشناس مسوول اداره نظارت بر ناشران گروه صنعتی و معدنی سازمان بورس و اوراق بهادر
علی اسکینی - تحلیل‌گر ارشد
فاطمه عبدالشاه - کارشناس واحد تحلیل