معاونت بیمه‌ای سازمان تأمین‌ اجتماعی به عنوان رکن بیمه‌ای بزرگترین نهاد بیمه‌گر کشور، نقش اساسی و تعیین‌کننده در راستای چارچوب‌گذاری، تدوین و تنظیم محاسبات بیمه‌ای تأمین‌ اجتماعی دارد و مسأله تأمین منابع این سازمان از طریق وصول حق بیمه از بیمه‌شدگان و کارفرمایان که بخش حداکثری منابع تأمین‌ اجتماعی را شامل می‌شود، اهمیت اهداف تعیین شده در معاونت بیمه‌ای را دوچندان کرده است.

به گزارش صدای بانک، عمده فعالیت‌ها و وظایف معاونت بیمه‌ای سازمان تأمین‌اجتماعی در راستای اجرای مواردی از جمله برپایی‌ نظام‌ سیاستگذاری‌ سازمان‌ در قلمرو منابع‌ بیمه‌ای،‌ بهینه‌‌سازی‌ گردش‌ کار‌ ارائه‌ خدمات‌ و تعهدات‌ کوتاه‌‌مدت‌، ‌نظام‌‌یابی‌ تعهدات‌ بلند‌مدت‌ در قالب بازنشستگی‌، ازکارافتادگی‌ و بازماندگان‌ بیمه‌ شده‌ متوفی، ساماندهی‌ امور مربوط‌ به‌ جمع‌آوری‌، ثبت‌، نگهداری‌ و استخراج‌ سوابق‌ بیمه‌ای‌ و بهبود گردش‌ کار واحدها در زمینه‌ صدور، تمدید و تجدید دفترچه‌های‌ درمانی‌ ‌تعریف شده است. همچنین ارائه‌ گزارش‌های‌ تحلیلی‌ در زمینه‌ منابع‌ و مصارف‌ سازمان‌ در حوزه بیمه‌ای‌ و ارائه‌ راهکارهای‌ لازم‌ با هماهنگی‌ معاونت‌ اقتصادی‌ و برنامه‌ریزی، طراحی‌ یک‌ واحد بیمه‌ای‌ نوین‌ از ط‌ریق‌ مهندسی‌ مجدد روش‌ها، نظامات اداری‌، دستورالعمل‌ها و ضوابط‌ جاری‌ و البته تعامل و همکاری در خصوص‌ توسعه‌ و تعمیم‌ سیستم‌های‌ مکانیزه‌ بیمه‌ای‌ در واحدهای‌ اجرایی‌ استانی‌ و ستادی‌ از دیگر موارد چارچوب وظایف معاونت بیمه‌ای تأمین‌اجتماعی عنوان شده است.
ساختار تشکیلاتی معاونت بیمه‌ای سازمان تأمین‌اجتماعی
چارچوب ساختاری معاونت بیمه‌ای سازمان تأمین‌اجتماعی در شکلی وسیع و در قالب ادارات کل وصول حق بیمه، امور فنی بیمه‌شدگان، نامنویسی و حساب‌های انفرادی، امور فنی مستمری‌ها، کارگزاری‌های رسمی، هیأت‌های تشخیص مطالبات، محاسبات بیمه‌ای، اقتصاد بیمه و برنامه‌ریزی و فرابری داده‌ها تعریف شده که هرکدام، بخش اثرگذاری از فرایند سیاستگذاری و اقدامات مرتبط با معاونت بیمه‌ای و تسهیل تحقق هدفگذاری در خدمات بخش بیمه‌ای تأمین‌اجتماعی را بر‌عهده دارند.
معاونت بیمه‌ای سازمان تأمین‌اجتماعی در طول دوره جدید مدیریتی اقدامات مناسبی در قالب طرح‌ها و ایده‌های اثرگذار در حوزه بیمه در راستای اهم وظایف گسترده این بخش از بزرگترین نهاد بیمه‌ای کشور داشته که در ادامه به برخی از بازرترین آنها اشاره می‌کنیم.
ابلاغ غیرحضوری فرم استعلام مبانی محاسباتی و فرم‌های شماره یک و 2 تبصره الحاقی ماده (38) قانون تأمین‌اجتماعی، تشکیل پرونده نامنویسی غیرحضوری کارگاه و ارسال غیرحضوری قراردادهای مقاطعه‌کاری با ضریب اقدام 40 درصدی، بسترسازی در فعالیت سامانه ثبت غیرحضوری حق بیمه دستگاه‌های اجرایی با اقدام 80 درصدی و همچنین اقدام صد‌درصدی تسهیل فضای کسب‌و‌کار و حمایت از کارفرمایان و البته ایجاد بستر مناسب جهت شکوفایی و رونق اقتصادی از طریق صدور بخشنامه گواهی نقل و انتقال، بخشی از اقدامات بارز معاونت بیمه‌ای تأمین‌اجتماعی در طول هشت ماهه گذشته بوده است.
 
افزایش منابع درآمدی تأمین‌اجتماعی از وصول مطالبات - تحقق دوبرابری بیمه فراگیر خانواده ایرانی
همچنین طرح تحولی افزایش منابع درآمدی سازمان تأمین‌اجتماعی از محل وصول مطالبات معوق با موفقیت در رشد 15 درصدی مازاد وصولی، برقراری غیرحضوری مستمری بازماندگان، بازنشستگی عادی و مستمری ازکارافتادگی با تحقق صد‌درصدی، تحقق کامل اقدامات در متناسب‌سازی مراحل اول و دوم حقوق مستمری‌بگیران، تحقق دوبرابری اهداف بیمه فراگیر خانواده ایرانی در سال 1400 در راستای تعمیم پوشش بیمه‌ای و کمک به تأمین منابع سازمان و افزایش مهلت پرداخت حق بیمه بیمه‌شدگان اختیاری نیز سهم دیگری از اقدامات معاونت بیمه‌ای از زمان تصدی دولت سیزدهم و حضور تیم جدید مدیریتی در سازمان تأمین‌اجتماعی است.
 
تفاهمنامه‌هایی با هدف توسعه پوشش بیمه‌ای
اجرای کامل قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست با حمایت از خانواده و تشویق به فرزندآوری، پرداخت کمک‌هزینه بارداری به صورت ماهیانه با هدف حمایت از مادران باردار، پرداخت غیرحضوری کمک‌هزینه پروتز و اروتز، امضای تفاهمنامه در خصوص بیمه دانشجویان دوره‌های دستیاری و دکترای تخصصی دانشگاه و دانشکده‌های علوم پزشکی، انعقاد تفاهمنامه بیمه نمایندگان فروش بیمه، انعقاد تفاهمنامه‌های بیمه اعضای صندوق ذخیره بسیجیان و بیمه اعضای مراکز روانشناسی و مشاوره کشور در قالب بیمه‌های توافقی، عملیاتی کردن سامانه غیرحضوری و جامع کمیسیون‌های پزشکی و صرفه‌جویی 35 درصدی نسبت به قبل در مصارف صندوق بیمه بیکاری از طریق پایش مقرری‌بگیران بیمه بیکاری نیز نشان از اقدامات اثرگذار حوزه بیمه‌ای در ماه‌های اخیر دارد.
 
هدفگذاری رشد ارائه خدمات غیرحضوری
همچنین افزایش سه درصدی تعداد بیمه‌شدگان با ماهیت اختیاری در راستای گسترش چتر بیمه‌ای، راه‌اندازی کارگزاری‌های خاص حقیقی بازرسی از دفاتر قانونی، انجام فرایند بازرسی از کارگاه‌ها توسط کارگزاری‌های رسمی، برون‌سپاری فرایند پیگیری وصول مطالبات سازمان توسط کارگزاری‌های رسمی تأمین‌اجتماعی، ایجاد حساب کاربری مخاطبان، خدمات غیرحضوری سابقه پرداخت حق بیمه و نامنویسی و استعلام وضعیت بیمه شده و سرویس استحقاق درمان در چارچوب ارتقاء خدمات درمانی تأمین‌اجتماعی در حوزه عملکردی تأمین‌اجتماعی در هشت ماهه گذشته قابل اشاره است.
 
نگاه آماری به عملکرد حوزه بیمه‌ای تأمین‌اجتماعی - پوشش 53.3 درصدی تأمین‌اجتماعی
جدیدترین داده‌های آماری جمعیتی پوشش بیمه در تأمین‌اجتماعی نشان می‌دهد تعداد افراد تحت پوشش این سازمان در سال 1400 به بیش از 45 میلیون نفر رسیده است که حدود 53.3 درصد جمعیت کشور را شامل می‌شود که بیش از 520 هزارنفر نسبت به سال پیش از آن (1399) افزایش داشته است. گفتنی است تعداد بیمه‌شدگان اصلی سازمان تأمین‌اجتماعی از بیش از 14 میلیون و 584 هزار نفر در سال 1399 با رشد 3.74 درصدی به بیش از 15 میلیون و 130 هزارنفر رسیده است. همچنین با توجه به تازه‌ترین داده‌های آماری تأمین‌اجتماعی، تعداد این مستمری‌بگیران اصلی و تبعی در سال گذشته برابر با بیش از 7 میلیون و 200 هزارنفر عنوان شده که از مجموع افراد تحت پوشش تأمین‌اجتماعی در حدود 16 درصد مربوط به مستمری‌بگیران اصلی و تبعی است و 84 درصد را بیمه‌شدگان اصلی و تبعی شامل می‌شوند.
بر اساس آمار موجود، در پایان سال 1400 بیشتر از 3 میلیون و 588 هزار پرونده فعال مستمری وجود داشته و تعداد بیش از 15 میلیون و 130 هزار نفر بیمه شده اصلی در پایان این سال ثبت شده است.
 
رشد بیمه‌شدگان گروه‌های خاص - 67 درصد مستمری‌بگیران بازنشسته هستند
بر اساس آمار، تعداد بیمه‌شدگان اصلی در سال 1400 نسبت به سال قبل از آن رشد حدود چهار درصدی داشته که بخش عمده آن ناشی از رشد تعداد بیمه‌شدگان در گروه‌های بیمه‌شدگان اجباری بوده است؛ به گونه‌ای که از مجموع بیش از 722 هزارنفر بیمه شده جدید در سال 1400 به میزان 51 درصد معادل بیش از 368 هزار نفر در این گروه بیمه‌ای قرار دارند.
گفتنی است تعداد مستمری‌بگیران اصلی از حدود 3 میلیون و 310 هزارنفر در سال 1399 با رشد 8.4 درصدی به بیش از 3 میلیون و 588 هزار نفر در سال جاری رسیده است. داده‌های آماری جدید سازمان تأمین‌اجتماعی حاکی از این است که مستمری‌بگیران بازنشسته بیشترین سهم از کل مستمری‌بگیران را به خود اختصاص داده‌اند که در سال 1400 بالغ بر 67 درصد عنوان شده است. همچنین بازماندگان مستمری‌بگیر رشد 18 درصدی را در سال جاری ثبت کرده‌اند که سهم این گروه از کل مستمری‌بگیران به 38 درصد رسیده و سهم مستمری‌بگیران ازکارافتاده نیز در سال 1400 به چهار درصد افزایش یافته است.
 
جزییات آماری بیمه‌های دانشجویی و زنان خانه‌دار - جذب 82 درصد دانشجویان بیمه شده در نیمه دوم سال 1400
در خصوص بیمه‌های دانشجویی و زنان خانه‌دار نیز آمار نشان می‌دهد که در مجموع 25 هزار و 742 بیمه‌پرداز دانشجویی وصول مبلغ 813 میلیارد ریال و در بخش بیمه زنان خانه‌دار نیز وصول حق بیمه 4 هزار و 765 میلیارد ریالی اعلام شده است.
در همین خصوص در پایان خرداد‌ماه امسال تعداد 10 هزار و 684 بیمه شده دانشجوی جدید جذب شده که نسبت به مدت مشابه در زمان گذشته در سال1400 حدود 480 درصد رشد داشته است. در بخش بیمه زنان خانه‌دار نیز در پایان خرداد‌ماه سال جاری تعداد 56 هزار و 504 مورد بیمه شده جدید جذب شده که نسبت به مدت مشابه در سال پیش رشد 35 درصدی را ثبت کرده است. گفتنی است 82 درصد دانشجویان جذب شده در طرح بیمه دانشجویی در نیمه دوم سال 1400 بیمه شده‌اند و 56 درصد زنان خانه‌دار بیمه شده در قالب طرح بیمه زنان خانه‌دار نیز در همین مدت به بیمه‌شدگان تأمین‌اجتماعی اضافه شده‌اند.
 
بیمه‌پردازی بیش از یک میلیون و 299 هزار کارگاه - پوشش 769 هزار بیمه کارگران ساختمان
تعداد کارگاه‌های فعال بیمه‌پرداز در سال 1400 بیش از یک میلیون و 299 هزار کارگاه عنوان شده که نسبت به سال 1399 کاهش 0.4 درصدی داشته که کارگاه‌های بالای 50 نفر 2.45 درصد، کارگاه‌های پنج نفر شاغل پنج درصد و کارگاه‌های با یک نفر شاغل نیز 36 درصد از کل کارگاه‌های فعال بیمه‌پرداز به سازمان تأمین‌اجتماعی را شامل می‌شوند.
تلاش در تسهیل شرایط بیمه‌پردازی برای کارگاه‌ها توسعه بیمه‌پردازی و رشد منابع مالی را موجب خواهد شد.
بر اساس آمار مربوط به کارگاه‌های فعال بیمه‌پرداز در کشور کارگاه‌های فعال استان اصفهان با 8.34 درصد و کارگاه‌های استان ایلام با 0.62 درصد  به ترتیب بیشترین و کمترین میزان کارگاه‌های فعال بیمه‌پرداز را در سطح کشور شامل می‌شوند.
مجموع مبلغ بخشودگی جرائم بیمه‌ای کارگاه‌ها تا پایان سال 1400 در اجرای مفاد حکم بند «ث» تبصره (5) قانون بودجه این سال برابر با 5 هزار و 118 میلیارد ریال عنوان شده است.
همچنین در پایان سال گذشته در حدود 769 هزار بیمه شده کارگران ساختمانی، بیش از 845 هزار نفر بیمه شده رانندگان درون‌شهری و برون‌شهری و بیش از 252 هزار نفر بیمه شده قالیباف در کشور وجود داشته است.
 
جدیدترین داده‌های آماری بیمه بیکاری – بهره‌مندی 161 هزارنفر از مزایای بیمه بیکاری
در سال 1400 بیش از 28 هزارنفر از افرادی که مقرری بیمه بیکاری آنها قطع شده معادل 25 درصد به دلیل اشتغال مجدد بوده است. در پایان سال گذشته نیز پرداختی صندوق بیمه بیکاری با رشد 27 درصدی نسبت به سال 1399 به رقم 103هزار میلیارد ریال رسیده  است.
اشتغال مجدد مقرری‌بگیران بیمه بیکاری علاوه بر کاهش پرداختی از محل صندوق بیمه بیکاری، رشد تعداد بیمه‌شدگان و بیمه‌پردازان و متعاقب آن، افزایش میزان منابع از طریق بیمه‌پردازی را به دنبال داشت.
در همین خصوص حدود 161 هزار نفر از خدمات بیمه بیکاری استفاده کرده‌اند.  بیشترین برقراری بیمه بیکاری در خرداد‌ماه بوده که حدود 19هزار نفر معادل 12 درصد از مجموع بیمه بیکاری را شامل می‌شود که حدود 95 درصد برقراری بیمه بیکاری به صورت غیرحضوری و از طریق سامانه تأمین‌اجتماعی بوده است.
گفتنی است در پایان سال 1400 حدود 15 هزار میلیارد تومان وصول حق بیمه بیکاری از بیمه‌پردازان حاصل شده که در مقایسه با سال قبل از آن رشد 54.48 درصدی داشته است.
 
رشد 13 درصدی وصول حق بیمه تأمین‌اجتماعی - هزینه 53 هزارمیلیارد تومانی در بخش همسان‌سازی حقوق بازنشستگان
خروجی آمارهای تأمین‌اجتماعی در بخش وصول حق بیمه نشان می‌دهد میزان درآمد حاصل از وصول حق بیمه از بیمه‌شدگان و کارفرمایان در سال 1400 در حدود 266 هزار میلیارد تومان بوده که این رقم نسبت به سال 1399 رشد 13 درصدی را نشان می‌دهد و این به معنای سیر افزایشی منابع سازمان تأمین‌اجتماعی از محل وصول حق بیمه به عنوان اصلی‌ترین پایگاه تأمین منابع این سازمان است.
در سال 1400 نیز بیش از 53 هزار میلیارد تومان هزینه همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین‌اجتماعی انجام شده که در مقایسه با سال قبل از آن افزایش 441 درصدی را ثبت کرده است.
گفتنی است همسان‌سازی حقوق بازنشستگان و مستمری‌بگیران سازمان تأمین‌اجتماعی تاکنون در دو مرحله و در راستای ایجاد شرایط عادلانه در پرداخت‌ها صورت گرفته است.