انتشار پیش‌نویس رهنمودهای IFSB توسط بانک مرکزی

در این سند، رهنمودهایی درباره ارائه تسهیلات بانک مرکزی به شبکه بانکی و استفاده از ساختارهای مناسب منطبق با شریعت ارائه شده است.

دسترسی به نقدینگی و عملکرد مناسب سیستم‌های پرداخت، یکی از اهداف اصلی مقامات ناظر در صنعت بانکداری است. وقوع بحران مالی جهانی اهمیت شبکه‌های ایمن مالی و به‌ویژه راهبردهای پیشگیری از بحران را به عنوان بخشی از چارچوب مقرراتی و نظارتی جهت اطمینان از سلامت و ثبات سیستم مالی آشکارتر ساخت.

از این رو هیئت خدمات مالی اسلامی (IFSB) در یکی از مستندات اخیر خود، پیش‌نویس رهنمودهای مربوط به ارائه تسهیلات منطبق با شریعت توسط بانک مرکزی به عنوان آخرین وام‌دهنده (LOLR) را منتشر کرده است.
تسهیلات بانک مرکزی یکی از ابزارهای مورد استفاده توسط این نهاد، برای کمک به نهادهای مالی به ویژه بانک‌ها است که ورشکسته نشده‌اند ولی به طور موقت دچار مشکل نقدینگی هستند. این‌گونه تسهیلات که با عنوان اضافه‌برداشت نیز شناخته می‌شوند، معمولاً در ازای دریافت وثایق کافی و اطمینان از تداوم فعالیت بانک پرداخت می‌گردد. در عین حال استفاده بی‌رویه از این تسهیلات موجب ایجاد مخاطراتی برای نظام بانکی خواهد شد و لازم است برای مدیریت آن، چارچوب‌ها و ضوابط خاصی مد نظر قرار گیرد.

پیش‌نویس رهنمودهای هیئت خدمات مالی اسلامی که در تاریخ هفتم می ۲۰۱۹ به منظور دریافت بازخورد از فعالان بازار منتشر شده، چهار بخش اصلی دارد: در بخش اول زمینه و اهداف مربوط به تدوین رهنمودها، دامنه پوشش و برنامه زمانی اجرای آنها مطرح شده است. بخش دوم با عنوان زیرساخت مقرراتی و بازار، به بحث نیاز به تسهیلات بانک مرکزی و پیش‌شرط‌های فراهم کردن تسهیلات به صورت اثربخش می‌پردازد. در بخش سوم رهنمودهایی در رابطه با جنبه‌های عملیاتی تسهیلات بانک مرکزی همچون شرایط استفاده، وثایق، تعدیل‌ها، نرخ جریمه، ساختارها و عقود قابل استفاده ارائه شده است. سرانجام در بخش چهارم اقدامات نظارتی و الزامات افشا توسط بانک مرکزی مطرح گردیده است. در ضمیمه این رهنمودها نیز برخی ساختارهای نمونه قابل استفاده در ارائه تسهیلات توسط بانک مرکزی نشان داده شده است.

علاقمندان می‌توانند متن کامل این رهنمودها را از این نشانی دریافت نمایند.
دکتر رسول خوانساری