استفادهکنندگان از صورتهای مالی حسابرسی شده با اعتمادبخشی از طرف حسابرس، نسبت به صورتهای مالی شرکتها، به اتخاذ تصمیم و ایجاد راهکارهای تازه عملیاتی میپردازند.
نقش ویژه حسابرسها در شفافیت صورتهای مالی ناشران
16 آذر 1402 ساعت 14:58
استفادهکنندگان از صورتهای مالی حسابرسی شده با اعتمادبخشی از طرف حسابرس، نسبت به صورتهای مالی شرکتها، به اتخاذ تصمیم و ایجاد راهکارهای تازه عملیاتی میپردازند.
به گزارش صدای بانک از پایگاه خبری بازار سرمایه ایران (سنا)، امید آخوندی، حسابدار رسمی در یادداشتی، برای پایگاه خبری سنا، نوشت: مفهوم «اهمیت»، ابزار کار حسابرس، در بکارگیری قضاوت خود نسبت به موضوعات مختلف تاثیرگذار بر صورتهای مالی شرکت است.
حسابرس پیش از صدور گزارش حسابرسی شده خود نسبت به صورتهای مالی شرکت، میبایست از نبود تحریف بااهمیت یا کماهمیت بودن تاثیر آنها، بر صورتهای مالی اطمینان یابد. استفادهکنندگان از صورتهای مالی حسابرسی شده با اعتمادبخشی از طرف حسابرس نسبت به صورتهای مالی شرکت، به اتخاذ تصمیم میپردازند. ارائه معیار قضاوت حسابرس (اهمیت)، به صورت مبلغ (کمی شده) در گزارش حسابرس، میتواند راهی برای نزدیکشدن استفادهکنندگان از گزارش حسابرس، به قضاوت حسابرس نسبت به صورتهای مالی شرکتها باشد.
اهمیت، مفهوم ویژهای در حسابرسی به منظور تعیین دامنه و ارزیابی شواهد پشتیبان اظهارنظر حسابرس است.
این مفهوم در اظهارنظر حسابرس درباره میزان آستانه قابل پذیرش از «تحریف» صورتهای مالی بکار میرود و در صورت وجود تحریف، حسابرس باید تعیین کند که آیا تحریفات اصلاح نشده به تنهایی یا در مجموع با اهمیت است یا خیر. در موسسات حسابرسی، رهنمودهای بکار گرفته شده برای تعیین «اهمیت» معمولا توسط افراد حرفهای درون موسسه بسط و گسترش مییابند که مبتنی بر بیانیههای حرفهای، دستورالعملها و تجربه آنان است. به عبارت دیگر تعیین سطح اهمیت به قضاوت حرفهای حسابرس بستگی دارد.
قضاوت حسابرس درباره تعیین «سطح اهمیت» همان نقطه آغاز ایجاد فاصله بین اطلاعات حسابرس از مبلغ تحریف و درک استفاده کنندگان از گزارش حسابرسی است، زیرا آنان درباره مبلغ سطح اهمیت حسابرس اطلاعاتی ندارند و در گزارش حسابرس نیز به آن اشاره نمیشود. شاید بتوان «اهمیت» در حسابرسی را به مثابه «جعبه سیاه» نیز تعبیر کرد.
این موضوع توسط افرادی مانند آرتور لویت، رئیس سابق هیات مدیره بورس اوراق بهادار آمریکا به عنوان «ترفندهای حرفه حسابداری» که توسط حسابرسان در استفاده از سطح اهمیت مورد اشاره قرار گرفته، بیان شده است. لویت با لحنی اعتراض آمیز بیان میکند: «در بازارهایی که از دست دادن یک پنی از سود پروژهای، منجر به میلیونها دلار زیان در بازار سرمایه میشود (به واسطه تغییر در سود هر سهم و اثر بر قیمت سهم در بازار)، به سختی میپذیرم که برخی رویدادها به سادگی و به واسطه بااهمیت نبودن، نادیده گرفته میشوند».
شواهد حسابرسی دارای جنبههای کیفی و کمی هستند و همین موضوع بر تعیین سطح اهمیت حسابرسی تاثیر دارد. نکته مهم این است که با توجه به اینکه صورتهای مالی شرکتها مبتنی بر ارقام هستند و به صورت کمی (ریالی) ارائه میشوند، میتوان بیان داشت که اطلاع استفادهکنندگان از جنبه کمی در تعیین سطح اهمیت توسط حسابرس، مهمتر از جنبه کیفی آن است.
چالش پیشروی نهادهای ناظر این است که استفادهکنندگان آگاه از صورتهای مالی برای تصمیمگیری خود، چگونه از قضاوت حسابرس مستقل در خصوص تحریفهای رخداده در صورت مالی و عدم درج آن در گزارش مطلع شوند. به بیان دیگر چگونه میتوان از مبنای قضاوت حسابرس مستقل در خصوص شواهدی که زیربنای اظهارنظر وی را شکل میدهند مطلع شد؟
سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان راهکاری برای مواجه با این موضوع، حسابرسان معتمد را ملزم کرده تا در هنگام ارسال گزارشات حسابرسی شده به سازمان، مبلغ کمی (ریالی) سطح اهمیت بکار رفته در گزارش خویش را اعلام کنند، همچنین این سازمان در اقدامی قابل تحسین با انتشار راهکارهای شماره ۲ با عنوان "مسئولیتهای حسابرس مستقل در برخورد با موارد تحریف در صورتهای مالی" و با تاکید بر جنبه کمی سطح اهمیت، بیان کرده است: «در مواردی که تحریف از استانداردهای حسابداری آثار مالی دارد، حسابرس مطابق با استانداردهای حسابرسی باید آثار مالی و یا حداقل دامنه آثار مالی را در گزارش خود بیان کند». به عبارت دیگر، در صورتی که موضوعی باعث ایجاد بند تعدیل اظهارنظر در گزارش حسابرسی میشود، مبلغ تحریف و در صورت نبود امکان تعیین مبلغ تحریف، مبلغ سطح اهمیت (حداقل دامنه آثار مالی) که مبنای قضاوت حسابرس بوده است را در بند تعدیل گزارش قید کند، که میتوان آن را گامی موثر برای بهبود درک استفادهکنندگان از معیار کمی شده حسابرس درباره شرط درج «تحریف» در گزارش حسابرس، قلمداد کرد.
البته که بسط این موضوع به تمام گزارشات منتشر شده حسابرسان، نیازمند بررسی و تدوین مکانیزمهای مناسب از طرف جامعه حسابداران رسمی است. میتوان امیدوار بود که با انجام این موضوع، فاصله بین اطلاعات حسابرس از مبلغ تحریف در صورت مالی و درک استفادهکنندگان گزارش حسابرسی، کمتر شود.
کد مطلب: 24136