واحد اطلاعات اکونومیست (EIU) در گزارشی ضمن ۵ پیش‌بینی مهم برای سال ۲۰۲۵ ا اعلام کرده است؛ با پایان سال ۲۰۲۴، خاورمیانه با این سال پرالتهاب و پر فراز و نشیب وداع کرد. اما این وداع به معنای پایان بحران‌های این منطقه نیست.

به گزارش صدای بانک از پایگاه خبری بازار سرمایه ایران(سنا)، با پایان سال ۲۰۲۴، خاورمیانه با این سال پرالتهاب و پر فراز و نشیب وداع کرد. اما این وداع به معنای پایان بحران‌های این منطقه نیست. خاورمیانه، مهد قدیمی‌ترین تمدن‌های جهان و در عین حال، قدیمی‌ترین جنگ‌ها و اختلافات حل‌نشده دنیاست.
واحد اطلاعات اکونومیست (EIU) در گزارش «چشم‌انداز خاورمیانه در سال ۲۰۲۵» به بررسی احتمالات پیش‌روی کشورهای این منطقه پرداخته است.
در این گزارش آمده است: در سال ۲۰۲۴ منطقه خاورمیانه شاهد تحولات بزرگی بود. از حمله اسراییل به غزه و نابودی این سرزمین و حملات ویرانگر آن به لبنان تا حملات موشکی ایران و اسراییل علیه یکدیگر، احتمال وقوع جنگی گسترده در منطقه را تشدید کرد. در آخرین روزهای سال، حملات برق‌آسای گروه‌های شورشی به رهبری هیات تحریرالشام به سرنگونی حکومت بشار اسد و پایان بیش از ۵ دهه حکومت خاندان اسد در سوریه منجر شد. این اتفاقات، خاورمیانه را به نقطه بحرانی رساند.
بحران‌های خاورمیانه بر تجارت جهانی نیز اثرگذار بود. حملات حوثی‌های یمن به کشتی‌های تجاری و نفتکش‌ها در محدوده دریای سرخ موجب اخلال در روند عرضه کالاها و افزایش هزینه‌های عملیاتی صنعت کشتیرانی شد. هم‌چنین به دلیل وضعیت نابسامان شهروندان فلسطینی و لبنانی که با حملات اسراییل دچار آسیب‌های فراوانی شده بودند، تلاش برای عادی‌سازی رابطه بین اعراب و اسراییل متوقف شد. کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس که خود را از آشوب‌های ژئوپلیتیک منطقه دور نگه داشتند، همچنان به جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی ادامه دادند.
در اینجا به ۵ پیش‌بینی مهم واحد اطلاعات اکونومیست برای سال ۲۰۲۵ اشاره می‌کنیم:
کشمکش‌ها: در حوزه ژئوپلیتیک بحران، کشورهای ایران، اسراییل، عراق، سوریه، لبنان، فلسطین و یمن نقش محوری دارند. انتظار می‌رود که با عقب‌نشینی ایران و اسراییل از درگیری و جنگ مستقیم، شاهد کاهش نسبی تنش‌ها در منطقه باشیم. با این حال، ریسک گسترش سریع جنگ و آسیب دیدن روند عرضه جهانی انرژی و تجارت بین‌المللی همچنان به قوت خود باقی است. در کاهش میزان تنش‌ها، مداخله آمریکا با هدایت رئیس جمهور جدید (دونالد ترامپ) می‌تواند تعیین‌کننده باشد.
چشم‌انداز رشد: با وجود درگیری‌ها و تنش‌های سیاسی که ریسک‌های متعددی را به جریان تجاری و سرمایه‌گذاری در منطقه تحمیل می‌کند، پیش‌بینی می‌کنیم که در سال ۲۰۲۵ رشد اقتصادی بسیاری از کشورهای خاورمیانه با افزایش روبه‌رو شود. البته در صورت تشدید و گسترش درگیری‌ها در سراسر منطقه، کاهش نرخ رشد اقتصادی محتمل‌تر خواهد بود.
شورای همکاری خلیج فارس: انتظار می‌رود که سرمایه‌گذاران بین‌المللی، همچنان جذابیت پاداش بلندمدت در خاورمیانه را به ریسک‌های کوتاه‌مدت آن ترجیح دهند.در میان کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، امارات و عربستان از موقعیت ویژه‌ای برخوردار هستند. پیش‌بینی می‌شود که این دو کشور پویاترین فضای تجاری وبیشترین نرخ رشد سرمایه‌گذاری خاورمیانه را در سال ۲۰۲۵ داشته باشند.
تهدید علیه ایران: در سال ۲۰۲۵ ایران با مجموعه‌ای از انتخاب‌های دشوار روبه‌رو خواهد بود.
اهمیت آسیا: بر پایه ملاحظات ژئوپلیتیک و عمل‌گرایی تجاری، در سال ۲۰۲۵ الگوهای تجاری و سرمایه‌گذاری بین خاورمیانه و آسیا پیچیده‌تر خواهد شد. بر این اساس، کشورهای پیشتاز شورای همکاری خلیج فارس یعنی عربستان و امارات به دنبال ایجاد تعادل مجدد در روابط خارجی خود خواهند بود اما ایران برای کاهش انزوای بین‌المللی خود بر روابط با چین متمرکز خواهد بود.
ایران در ۲۰۲۵
واحد اطلاعات اکونومیست درباره چالش‌های اقتصادی، سیاسی و ژئوپلیتیک ایران در سال ۲۰۲۵ چند پیش‌بینی ارائه کرده است که در این‌جا به آنها می‌پردازیم:
تحریم‌ها: انتظار می‌رود تحریم‌های آمریکا تداوم پیدا کند تا دسترسی ایران به بازارهای بین‌المللی و ارز خارجی را محدودتر کند.
فشارهای تورمی: احتمالا ارزش ریال با کاهش بیش‌تری مواجه خواهد شد و تورم افزایش خواهد یافت.
چالش‌های بخش انرژی: صادرات نفت و گاز ایران هم‌چنان تحت فشار تحریم‌ها قرار خواهد داشت.
گسترش رابطه اقتصادی با چین: ایران به استراتژی نگاه به شرق ادامه خواهد داد و روابط تجاری و انرژی خود را با چین تقویت خواهد کرد. از سویی، تقویت روابط با چین در حالی رخ می‌دهد که ممکن است رابطه با دیگر کشورهای آسیایی همچون هند، ژاپن و کره جنوبی به دلیل نفوذ آمریکا در ساختار سیاسی این کشورها با پیچیدگی‌های زیادی همراه باشد.
بر اساس آنچه گفته شد، واحد اطلاعات اکونومیست معتقد است، میزان تحریم‌های آمریکا و احتمال درگیری با اسراییل و توانایی در حل مشکلات اقتصادی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده وضعیت ایران در سال ۲۰۲۵ خواهند بود.
سناریوهای احتمالی
واحد اطلاعات اکونومیست ۳ سناریوی احتمالی به شرح زیر را برای منطقه خاورمیانه در نظر گرفته است:
تنش‌زدایی کامل (۱۵ درصد): آتش‌بس کامل غزه تحت فشارهای بین‌المللی؛ آزادی گروگان‌های اسراییلی؛عقب‌نشینی حزب‌الله از جنوب لبنان؛ بازگشت ارتش اسراییل به شمال؛ توقف درگیری بین ایران و اسراییل.
تنش‌زدایی نسبی (۵۵ درصد): طولانی‌ شدن درگیری در غزه، کرانه غربی، لبنان، عراق و سوریه؛ جنگ فرسایشی بین اسراییل و حزب‌الله؛ تبادل آتش محدود و کنترل‌شده بین ایران و اسراییل؛ بروز اختلال در دریای سرخ.
تشدید تنش‌ها (۳۰ درصد): درگیری و جنگ مستقیم ایران و اسراییل؛ وقوع حملات موشکی گسترده در سراسر منطقه؛ مداخله آمریکا و هم‌پیمانانش در منطقه؛ حمله به کشورهای شورای همکاری خلیج فارس؛ توقف صادرات نفت خام و تجارت منطقه خاورمیانه.