اصلاح نظام بانکی طی سال‌های اخیر یا حتی می‌توان گفت ماه‌های اخیر بارها و بارها به گوش رسیده، بانک‌هایی که یک روز خبر ادغام آن‌ها جدی می‌شود، یک روز خبر ورشکستگی آن‌ها لرزه بر اندام مشتریان و می‌اندازد و می توان گفت روزی نیست که از سیستم بانکی کشور بی خبر باشد.

اما یکی از مباحثی که اکنون بیش از پیش اهمیت یافته، سرنوشت سیستم بانکی کشور با توجه به وضعیت و عملکرد فعلی آن‌ها و همچنین بودجه ریزی ۹۸ با نگاه به تحریم‌های آمریکا و کاهش درآمدهای نفتی است.
همچنین با وضعیت فعلی اقتصاد و تولید کشور انتظار از بانک‌ها افزایش یافته و در حالی که بانک‌ها از وضعیت مساعدی قرار ندارند، نوک پیکان انتقادها این روزها بیش از پیش متوجه بانک‌ها است.

از آنجایی که عزم جدی و راسخی برای اصلاح وضعیت بانک‌ها وجود ندارد نه دولت قبل و بلکه دولت فعلی هم گام موثری برای اصلاح ساختار حقوقی و قانونی بانک‌ها برنداشته و با این شرایط نمی توان وضعیت خوبی برای آینده نظام بانکی در سال آینده متصور شد.

کارشناسان مشکلات نظام بانکی را چند عامل مهم می دانند که می توان به مطالبات معوق به عنوان مهمترین این موارد اشاره کرد. گرچه آمار و ارقام شفافی از میزان مطالبات معوق بانک‌ها وجود ندارد اما روند رو به رشد این بدهی‌ها زنگ خطری برای ناتوانی پرداخت تسهیلات از سوی بانک‌ها به واحدهای تولیدی و صنعتی است.

عدم همخوانی با استانداردهای بین المللی از جمله لوایح چهارگانه FATF و استانداردهای IFRS موجب می شود تا سیستم بانکی ایران عقب ماندگی نسبت به تحولات و پیشرفت های روز دنیا در حوزه مالی و بانکی داشته باشد.

هماهنگی با این استانداردها به ویژه استانداردسازی صورت‌های مالی بانک‌ها، عاملی برای افزایش شفافیت عملکرد بانک‌ها و نمایان شدن مشکلات و ضعف در عملکرد بانک‌ها است به گونه‌ای که با رصد دقیق فعالیت بانک‌ها می توان از بروز بسیاری از مشکلات و قوت گرفتن شایعه ورشکستگی بانک‌ها در سال آینده جلوگیری کرد.

انجماد دارایی بانک‌ها و حبس منابع مالی آن‌ها در املاک و دارایی‌های غیرمنقول که از آن با عنوان بنگاهداری یاد می‌شود از دیگر مشکلات سیستم بانکی در سال‌های اخیر است. مشکلی که بانک مرکزی زمانی مشخص را برای واگذاری این دارایی ها از سوی سیستم بانکی تعیین کرد اما به دلیل ارتباط زنجیره‌های بازارهای مختلف از جمله بازار مسکن، بازار پول و رکود حاکم بر اقتصاد کشور، این دارایی‌ها نیز امکان جا‌به جایی و خرید و فروش ندارد.

جملگی این موارد پیش درآمدی بر مشکلات بانک‌ها در سال ۹۸ و زنگ خطری است که سال آینده بانک‌ها در صورت عدم توجه و نظارت کافی با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهند شد.
 
 
* نیلوفر احدیان